Skip to content

“Het verhaal moet leidend zijn”

Als iemand verstand heeft van immersieve journalistieke verhalen, dan is het Zillah Watson. Tot voor kort was zij hoofd van de BBC VR Hub, waar ze immersieve producties maakte én onderzocht. Al in 2017 schreef Watson voor the Reuters Institute het rapport VR for News: The New Reality. Wat is er sindsdien veranderd?

Immersieve journalistiek? Voor Watson is het duidelijk wat dat is: “Het vertellen van verhalen in Virtual Reality op een headset. Het is niet de enige manier, maar ik denk wel dat dit het meest immersief is dat je kunt bereiken. We merken dat een 360-gradenvideo op een telefoon of laptop lang niet zoveel betrokkenheid creëert. Je hebt de headset nodig om het magische effect te bereiken, om mensen echt mee te voeren naar een onbekende plek en te laten begrijpen wat daar gaande is.” 

Ferier, bigger, better
Sinds de publicatie van het Reuters rapport is er veel veranderd. Watson: “De technologie is beter geworden. Voor journalisten is het makkelijker om VR te produceren. Er zijn betere camera’s en montageprogramma’s zijn steeds eenvoudiger in gebruik.” Toch blijft het duur en tijdrovend om een goede immersieve productie te maken. “In de tijd dat ik het rapport schreef, hielden bijvoorbeeld The New York Times en The Guardian zich veel bezig met VR en 360-graden video’s. Maar na het eerste enthousiasme, bleek de commerciële kant problematisch. Ook bij de BBC produceren we inmiddels niet veel VR producties meer. We hebben een fierier, bigger, better aproach. We maken minder, maar wát we maken is echt goed.

“Het heeft geen zin om immersieve elementen toe te voegen puur omdat het kan”

“Het verhaal moet zich lenen voor immersiviteit”, gaat Watson verder. “Het moet interessant genoeg zijn om de kijker ertoe te bewegen om de headset op te zetten. VR heeft de potentie om de houding van mensen te beïnvloeden. Het is een heel krachtig middel. Maar het heeft geen zin om immersieve elementen toe te voegen puur omdat het kan. Het moet echt iets toevoegen. Gek genoeg vergeten mensen dat vaak. Dan denken ze dat je een shot van een boot kan maken en dat het fantastisch zal zijn alleen omdat het in VR is. Zo werkt het niet.” Toch is er vaak aanzienlijk minder aandacht voor het narratief van het verhaal dan voor de technologische kant van de productie, ziet Watson.

Eye-tracking
Hoewel het verhaal wat Watson betreft leidend moet zijn in de journalistieke context, ziet ze voordelen in bepaalde vormen van interactie. “In We Wait hadden we bijvoorbeeld eye-tracking ingebouwd. In die productie vaar je mee met een groep bootvluchtelingen. Als je mensen aankijkt, kijken ze terug. Dat is een hele realistische, menselijke reactie. Dat is uiteindelijk wat VR krachtiger maakt dan Netflix. Als je interactie op een doordachte manier inzet, kan het de betrokkenheid enorm vergroten.”

Volgens Watson betekent dat ook dat we opnieuw moeten nadenken over de rol van de journalist. “We Wait is bijvoorbeeld een journalistieke productie, maar heeft geen verslaggever nodig. Dat is wennen voor een omroep als de BBC. Alle werk van journalisten gebeurt achter de schermen. Je moet je afvragen wat de verslaggever daadwerkelijk toevoegt als je hem in beeld brengt.”

“Alle werk van journalisten gebeurt achter de schermen”

Onderschat
De afgelopen jaren hebben Watson veel geleerd. “Heel belangrijk: dat je altijd meer nodig hebt. Ik kan bijna niet uitleggen hoeveel tijd we nodig hebben om te testen, editen, renderen. Je onderschat dat snel. Dus zorg dat je altijd ruim plant.”

Over de toekomst van immersieve journalistiek is Watson niet eenduidig. “Het zit in ons DNA om te blijven experimenteren en ik merk ook dat het publiek enthousiast is. Maar het is lastig om de hoge kosten te rechtvaardigen voor een productie die misschien niet veel mensen bereikt. Het bereik blijft één van de grootste uitdagingen.”

Samenwerking met bibliotheken kan helpen om het bereik op te krikken

Buitenshuis
Eind 2019 bracht de BBC een nieuw onderzoek naar buiten, waarin verschillende mogelijkheden om het publiek te bereiken onderzocht werden. Het viel de onderzoekers onder leiding van Watson op dat steeds meer mensen buitenshuis VR of AR ervaren. Dat waren er in het Verenigd Koninkrijk in 2019 1.4 miljoen méér dan een jaar eerder, schrijft Tim Fienes, head of Audience Research. De BBC besloot daarom een samenwerking aan te gaan met Libraries Connected en journalistieke VR-verhalen aan te bieden in meer dan 160 openbare bibliotheken. De feedback was overweldigend enthousiast, aldus de onderzoekers. 96% vond de ervaring plezierig, 92% wilde meer VR zien en was van plan anderen over hun ervaring te vertellen, 70% wilde meer te weten komen over het onderwerp waarover de VR ging. De samenwerking met bibliotheken zou journalistieke media dan ook kunnen helpen om het bereik van immersieve producties op te krikken, aldus Fienes.

Het beleg van Mosul (Trouw)

Global Warming, Sides and Effects (Associated Press)

Civilisations AR (BBC)

The Deported (JOVRNALISM)

Niemand is immuun (De Gelderlander)

Beleef de Nachtwacht (NTR)

Live Journalism (De Balie)

De sappige speechgenerator (NOS op 3)

Notes on Blindness (ARTE)

Dans la peau d’un prématuré (ARTE / Al Jazeera)

De Verwarde Man (KRO-NCRV)

The party (The Guardian)

An ordinary day in North Korea (CNN)

Hier bewaart Facebook je persoonlijke gegevens (VRT)

Rondkijken in de studio van het jeugdjournaal (NOS Jeugdjournaal)

Inside a Women’s prison in Madagascar (BBC)

Dreaming In Za’atari: Stories after Syria (Al Jazeera)

Over grenzen (De Volkskrant)

Fire Rescue (BBC)

6x9 (the Guardian)

Cut off (Vice Canada)

Houd mij op de hoogte

Op basis van dit onderzoek verschijnen drie wetenschappelijk papers:

Een inhoudsanalyse van het soort immersieve producties dat journalisten wereldwijd maken (gepubliceerd in Journalism, 2020), kun je hier downloaden.

Een paper over het effect van immersieve journalistiek op de gebruiker, gebaseerd op drie experimenten, is momenteel in productie.

Een paper over vijftien interviews met immersieve makers en experts en hun visie op het gebruik van emotie in de journalistiek wordt ook op dit moment geschreven. 

Wil je op de hoogte gehouden worden over deze publicaties? Mail ons dan op journalismlab@hu.nl

Een first person verhaal: The Party (The Guardian)

Een third person verhaal: Fire Rescue (BBC)

De Noord-Zuidlijn (De Volkskrant)

Apollo 11 Moon Landing (TIME)

In de krochten van poptempel Paradiso (De Volkskrant)

RYOT (Karen Palmer)

Disappearing Oasis (Al Jazeera)

Syria's Silence (VRT)

Blind Light: Relive the Great American Eclipse (ABC News)

Rondkijken in de Bijlmerbajes (NOS op 3)

Ryad's War Oil (VRT)

Paris Terror (WDR)

We Wait (BBC)

Onzichtbaar Nederland (VPRO)

Kiya (Emblematic Group)

Over het project

Van 2018 tot 2020 deden Kiki de Bruin, Yael de Haan en Nele Goutier onder begeleiding van Anne Nienhuis onderzoek naar immersieve journalistiek – een vertelvorm die de gebruiker onderdompelt in het verhaal. Op zoek naar praktische toepasbare, wetenschappelijk onderbouwde kennis, sloegen vier publieke mediaorganisaties (KRO-NCRV, NOS, NTR, VPRO) en vier kennisinstellingen (Universiteit van Amsterdam, Universiteit van Wenen, Instituut Beeld en Geluid en JournalismLab) de handen ineen. Tezamen zochten zij uit uit welke componenten een immersief verhaal precies bestaat, hoe dit wordt toegepast in de praktijk, hoe makers tegen hun beslissingen in het productieproces aankijken en hoe gebruikers erop reageren, zowel bewust als onbewust. Hierbij werd meerdere kwantitatieve en kwalitatieve methoden gecombineerd: literatuuronderzoek, inhoudsanalyse, interviews, experimenten en focusgroepen. Twee jaar lang hielden de onderzoekers hun bevindingen bij in een serie blogs. Momenteel wordt op basis van de resultaten een honoursprogramma ontwikkeld voor studenten van de opleidingen Journalistiek en Cross Media Design aan de Hogeschool Utrecht.

Over Journalismlab

JournalismLab is een lectoraat van de Hogeschool Utrecht, met de officiële naam Kwaliteitsjournalistiek in Digitale Transitie. Ons onderzoek is altijd praktijkgericht. Dat wil zeggen dat we samen werken met praktijkpartners om via wetenschappelijke methoden tot antwoorden op vragen die leven in de journalistieke praktijk te komen. Meer informatie over JournalismLab, huidige en eerdere projecten vind je op www.journalismlab.nl.