“Het verhaal moet leidend zijn”
Als iemand verstand heeft van immersieve journalistieke verhalen, dan is het Zillah Watson. Tot voor kort was zij hoofd van de BBC VR Hub, waar ze immersieve producties maakte én onderzocht. Al in 2017 schreef Watson voor the Reuters Institute het rapport VR for News: The New Reality. Wat is er sindsdien veranderd?
Immersieve journalistiek? Voor Watson is het duidelijk wat dat is: “Het vertellen van verhalen in Virtual Reality op een headset. Het is niet de enige manier, maar ik denk wel dat dit het meest immersief is dat je kunt bereiken. We merken dat een 360-gradenvideo op een telefoon of laptop lang niet zoveel betrokkenheid creëert. Je hebt de headset nodig om het magische effect te bereiken, om mensen echt mee te voeren naar een onbekende plek en te laten begrijpen wat daar gaande is.”
Ferier, bigger, better
Sinds de publicatie van het Reuters rapport is er veel veranderd. Watson: “De technologie is beter geworden. Voor journalisten is het makkelijker om VR te produceren. Er zijn betere camera’s en montageprogramma’s zijn steeds eenvoudiger in gebruik.” Toch blijft het duur en tijdrovend om een goede immersieve productie te maken. “In de tijd dat ik het rapport schreef, hielden bijvoorbeeld The New York Times en The Guardian zich veel bezig met VR en 360-graden video’s. Maar na het eerste enthousiasme, bleek de commerciële kant problematisch. Ook bij de BBC produceren we inmiddels niet veel VR producties meer. We hebben een fierier, bigger, better aproach. We maken minder, maar wát we maken is echt goed.
“Het verhaal moet zich lenen voor immersiviteit”, gaat Watson verder. “Het moet interessant genoeg zijn om de kijker ertoe te bewegen om de headset op te zetten. VR heeft de potentie om de houding van mensen te beïnvloeden. Het is een heel krachtig middel. Maar het heeft geen zin om immersieve elementen toe te voegen puur omdat het kan. Het moet echt iets toevoegen. Gek genoeg vergeten mensen dat vaak. Dan denken ze dat je een shot van een boot kan maken en dat het fantastisch zal zijn alleen omdat het in VR is. Zo werkt het niet.” Toch is er vaak aanzienlijk minder aandacht voor het narratief van het verhaal dan voor de technologische kant van de productie, ziet Watson.
Eye-tracking
Hoewel het verhaal wat Watson betreft leidend moet zijn in de journalistieke context, ziet ze voordelen in bepaalde vormen van interactie. “In We Wait hadden we bijvoorbeeld eye-tracking ingebouwd. In die productie vaar je mee met een groep bootvluchtelingen. Als je mensen aankijkt, kijken ze terug. Dat is een hele realistische, menselijke reactie. Dat is uiteindelijk wat VR krachtiger maakt dan Netflix. Als je interactie op een doordachte manier inzet, kan het de betrokkenheid enorm vergroten.”
Volgens Watson betekent dat ook dat we opnieuw moeten nadenken over de rol van de journalist. “We Wait is bijvoorbeeld een journalistieke productie, maar heeft geen verslaggever nodig. Dat is wennen voor een omroep als de BBC. Alle werk van journalisten gebeurt achter de schermen. Je moet je afvragen wat de verslaggever daadwerkelijk toevoegt als je hem in beeld brengt.”
Onderschat
De afgelopen jaren hebben Watson veel geleerd. “Heel belangrijk: dat je altijd meer nodig hebt. Ik kan bijna niet uitleggen hoeveel tijd we nodig hebben om te testen, editen, renderen. Je onderschat dat snel. Dus zorg dat je altijd ruim plant.”
Over de toekomst van immersieve journalistiek is Watson niet eenduidig. “Het zit in ons DNA om te blijven experimenteren en ik merk ook dat het publiek enthousiast is. Maar het is lastig om de hoge kosten te rechtvaardigen voor een productie die misschien niet veel mensen bereikt. Het bereik blijft één van de grootste uitdagingen.”
Buitenshuis
Eind 2019 bracht de BBC een nieuw onderzoek naar buiten, waarin verschillende mogelijkheden om het publiek te bereiken onderzocht werden. Het viel de onderzoekers onder leiding van Watson op dat steeds meer mensen buitenshuis VR of AR ervaren. Dat waren er in het Verenigd Koninkrijk in 2019 1.4 miljoen méér dan een jaar eerder, schrijft Tim Fienes, head of Audience Research. De BBC besloot daarom een samenwerking aan te gaan met Libraries Connected en journalistieke VR-verhalen aan te bieden in meer dan 160 openbare bibliotheken. De feedback was overweldigend enthousiast, aldus de onderzoekers. 96% vond de ervaring plezierig, 92% wilde meer VR zien en was van plan anderen over hun ervaring te vertellen, 70% wilde meer te weten komen over het onderwerp waarover de VR ging. De samenwerking met bibliotheken zou journalistieke media dan ook kunnen helpen om het bereik van immersieve producties op te krikken, aldus Fienes.
